Historia turystyki motorowej
W czasach, gdy na drogi zaczęły masowo wjeżdżać pierwsze samochody, a posiadanie automobilu nie było już przywilejem dostępnym tylko dla bogatych elit, bardzo szybko zaczęła rozwijać się turystyka motorowa. Konie mechaniczne umożliwiały szybszą i bardziej komfortową podróż do odległych miejsc, niż było to do tej pory możliwe z pomocą zaprzężonych koni. Wizja odkrywania dalekich krain, pozwania nowych miejsc i szukania szczęścia poza granicami własnego kraju doprowadziły do błyskawicznego rozkwitu masowej turystyki.
HISTORIA TURYSTYKI MOTOROWEJ W POLSCE
Początki turystyki motorowej w Polsce datuje się na końcówkę XIX wieku – już w 1897 roku na terenie naszego kraju organizowano pierwsze wycieczki samochodowe, niektórzy Polacy organizowali też samodzielne wyjazdy, jednak w ówczesnych czasach niewielu obywateli miało swoje własne auto. Ważnym wydarzeniem w polskiej historii turystyki motorowej było powstanie „Towarzystwa Automobilistów Królestwa Polskiego” – pierwszej organizacji zrzeszającej obywateli posiadających swój własny samochód. Klub powstał w 1907 roku, dwa lata później otrzymując zezwolenie na działalność od władzy carskiej. Jeszcze przez kilka lat podróżowanie automobilem było w Polsce dostępne jedynie dla najbogatszej warstwy społeczeństwa.
W PRZEDWOJENNEJ POLSCE
Gdy w 1918 Polska odzyskała niepodległość, samodzielne podróżowanie stało się łatwiejsze i dostępniejsze dla ogółu – w ciągu kilku lat wprowadzono poważne zmiany, jak ustawa z 1919 określająca zakres godzin pracy, czy ustawa o prawie do płatnego urlopu. W świetle tych przemian obywatele mieli więcej swobody i środki finansowe, które umożliwiały podróże. Na rynku pojawiały się nowe organizacje i biura turystyczne, między innymi działający do dziś „Orbis”.
W 1921, w miejscu Towarzystwa Automobilistów Królestwa Polskiego powstaje organizacja o szerszym zakresie działań związanych z turystyką motorową – „Automobilklub Polski”. W ramach jego działalność, pięć lat później powołano do życia sekcję, zajmującą się dokładniej tematem turystyki na czterech kołach, a 25 maja 1925 we współpracy z Polskim Towarzystwem Krajoznawczym i Polskim Towarzystwem Tatrzańskim zorganizowano Polski Touring Club, który nieprzerywanie działał aż do 1939 roku. Inicjatorem projektu z Automobilklubem było Ministerstwo Robót Publicznych, a pierwotna działalność ograniczała się do promocji turystki i reprezentacji Polski na forum międzynarodowym, oraz utrzymywania kontaktów z podobnymi organizacjami w innych zakątkach świata. Członkowie klubu mogli cieszyć się licznymi udogodnieniami jak np. zniżki na przejazdy, pobyty w hotelach czy posiłki w restauracjach.
Niezależnie od rozwijającej się turystyki samochodowej, w 1927 zaczął działać Polski Związek Motocyklowy – ponieważ w ówczesnych czasach motocykle były tańsze i mniej elitarne od samochodów, szeregi członków klubu zwiększały się bardzo dynamiczne. Jeszcze w tym samym roku w ramach działalności PZM zorganizowano Motocyklowe Turystyczne Mistrzostwa Polski. Choć Polacy najchętniej podróżowali po ojczyźnie i sąsiednich krajach, niektórzy pasjonaci wyruszali dużo dalej – w latach 1934-1936 Stanisław Bujakowski i Halina Korolec-Bujakowska przejechali motocyklem BSK trasę z Druskiennik do Szanghaju!
WOJNA I OKRES POWOJENNY
Wybuch drugiej wojny światowej spowodował zastój turystyki – zniszczono wiele pomników przyrody, zabytków, teatrów, perełek architektury, szlaków komunikacyjnych czy dróg oraz infrastruktury turystycznej. Ludzie opuszczający kraj mieli na celu ratowanie własnego życia, a nie zwiedzanie i poznawanie obcych kultur.
Kilka lat po zakończeniu wojny powstał Polski Związek Motorowy – miał na celu połączenie mniejszych Automobilklubów i Klubów Motocyklowych. Mimo że okres komunizmu nie sprzyjał rozwojowi turystyki motorowej, a obywatele nie mieli dużej swobody w opuszczaniu granic kraju, przełom lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych był czasem rozkwitu turystyki krajowej.
Z czasem wyklarował się model imprez dla pasjonatów samochodów i motocykli, a ustalone wtedy zasady współzawodnictwa do dzisiaj są bazą zlotów, konkursów i rajdów dla fanów turystyki motorowej. Aby zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa i organizacji, utworzono system szkoleń i nadawania uprawnień, dzięki któremu wkrótce powstała wykwalifikowana kadra – działania te przyczyniły się do popularyzacji turystyki motorowej w Polsce.
Okres najintensywniejszego rozkwitu zmotoryzowanej turystyki datuje się na czasy upadku Żelaznej Kurtyny.
HISTORIA AUT TERENOWYCH: OD MILITARIÓW DO OFFROADU
Historia samochodów offroadowych sięga początku XX wieku. We wczesnych latach 1900, Adolphe Kegresse wynalazł pojazd, który możemy uznawać za pierwsze auto do offroadu – modyfikował on cywilne pojazdy wojskowe, zapewniając im możliwości i terenowe zalety czołgów, przy zachowaniu formy zwykłego samochodu. Pierwsze przekonstruowane automobile do pokonywania trudnych terenów nadal wymagały montażu dodatkowych gąsienic, jednak po latach, wraz z rozwojem mechaniki i pojawieniem się opon terenowych, nie było to już konieczne.
Wykorzystywany podczas drugiej wojny światowej wojskowy Jeep, miał duże znaczenie w zapoczątkowaniu cywilnego offroadu w Ameryce północnej. Po zakończeniu wojny na rynku pełno było terenowych jeepów i ciężkich samochodów ciężarowych – duże, szerokie opony i zaawansowana mechanika pojazdów umożliwiały bezproblemowe przemierzanie amerykańskich krajobrazów. Komercjalizacja aut terenowych, produkcja coraz bardziej komfortowych i ogólnodostępnych modeli doprowadziły do popularyzacji offroadu na świecie.
Offroad nadal prężnie się rozwija – coraz więcej osób wykazuje zainteresowanie w wykorzystaniu terenówek do podróżowania poza utwardzonymi drogami, a produkcja i utrzymanie samochodów offroadowych są coraz tańsze.